Józef Piłsudski w Stanisławowie

Kilka miesięcy przed wybuchem pierwszej wojny światowej w Stanisławowie bawił, mało, komu wówczas znany Józef Piłsudski.

W mieście na murach budynków i słupach ogłoszeniowych pojawiły się afisze, zapowiadające, że w Sali Kasyna Miejskiego przy ul. Sapieżyńskiej odbędzie się wykład Józefa Piłsudskiego „O Nocy Listopadowej”. Na owe czasy w dobie przed niepodległościowej był to temat niezwykle interesujący i ciekawy. Zapowiadany prelegent punktualnie zjawił się w uprzednio przygotowanej sali Kasyna.

Swój wykład prowadził w słowach zwięzłych, zwartych i konkretnych, w których przedstawił tragiczne wypadki owej pamiętnej nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku. Rzeczowe ujęcie tematu skupiło uwagę zgromadzonych słuchaczy, którzy z niezwykłym zainteresowaniem śledzili przedstawiany przez Józefa Piłsudskiego bieg zdarzeń i wypadków.

Audytorium było nieliczne, albowiem niewielu było wówczas w Stanisławowie takich ludzi, którzy znaliby nazwisko prelegenta podanego na afiszach. Dopiero, kiedy w parę miesięcy później z Krakowa wyruszyła Pierwsza Kadrowa na czele z Józefem Piłsudskim wszyscy, którzy uczestniczyli w  wykładzie zorientowali się, kim to był ów tajemniczy prelegent. Z  tego pierwszego pobytu Józefa Piłsudskiego w Stanisławowie nie zachowały się prawie żadne pisemne wzmianki. Naczelnemu „Kuriera Stanisławowskiego” i jego zastępcy postać Józefa Piłsudskiego była dobrze znana jak i wszystkie fakty z tą postacią związane, lecz z wiadomych względów, prócz wzmianki o historycznym wykładzie w Kasynie nic więcej nie opublikowali.