Ostatnie...
Szukaj
Tadeusz Kamiński

Tajemnica Czarnego Lasu

Tajemnica Czarnego Lasu
Przedstawiony powyżej tomik stanowi serię biblioteki "Cracovia Leopolis" wyd. przez Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, Oddział w Krakowie.
Poniżej podajemy fragmenty z książki Pana prof. Tadeusza Kamińskiego oraz listę ofiar pomordowanych w Stanisławowie przez Gestapo.
Wprawdzie świadkowie podają różne nazwy miejscowości, koło których rozstrzeliwano więźniów, to nic ma w tym żadnej sprzeczności. Wszystko wskazuje na to, że miejsce kaźni znajdowało się w lesie, wokół którego znajdowały się cztery wsie, idąc za ruchem wskazówek zegara od północy: Pawełcze, Rybno, Zagwóźdź oraz Uhrynów Dolny, Szlachecki i Górny (podział tej ostatniej był raczej kwestią umowną, ponieważ miedzy zagrodami nic było dłuższych przerw; Uhrynów Szlachecki był niejako łącznikiem miedzy Dolnym i Górnym).
Kliknij aby powiekszyć
Szkic
Placówka Gestapo przy ul. Bilińskiego nosiła nazwę: Sipo und Grenzpolizeikommissariatur des SD in Stanislau. W skład Sipo (policja bezpieczeństwa) wchodziło Gestapo. Pierwszym jego szefem w S tani sławo wie mianowano SS-HaupIsturmfuhrera Hansa Krugera. Urodził się on 1 lipca 1909 r. W Poznańskiem, a j ego ojciec -jak oświadczył później na swym procesie - był zdecydowanym Prusakiem. W roku l925 Hans, jako zaledwie szesnastolatek, wstępuje do Stahlhelrmu, w 1929 zaś - do SA, gdzie zostaje mianowany Sturmfuhrerem, a następnie Sturmbahnfuhrerem. W rok później został członkiem NSDAP. Jako zawodowy SA-Fuhrer brał udział w aresztowaniu! osadzeniu funkcjonariuszy SPD i NPD w obozie koncentracyjnym w Oranienburgu.
Wkrótce przeszedł do SS, ponieważ -jego zdaniem -należeli do niej ludzie wybrani, o ujmującej powierzchowności". Skierowany do Poczdamu, zapoznał się z pracą w Gestapo, po kampanii wrześniowej został zaś organizatorem i pierwszym komendantem niemieckiej szkoły policyjnej w Rabce. Jako obiecujący SS-mann, w 1940 r. oddelegowany został do berlińskiej Szkoły Sicherheitspolizei, a rok później, w dniu urodzin Hitlera 20 kwietnia 1941 r., szef Sipo r. Heidrich odkomenderował go do okupowanej Polski, najpierw do Krakowa, później na krótko do Lwowa, wreszcie z początkiem sierpnia 1941 - do Stanisławowa, gdzie prócz stopnia SS, przysługiwał mu tytuł Kriminal Kommissar. W krótkim czasie jego nazwisko stało się postrachem miasta i okolicy.
Na terenie Stanisławowa był młyn i Niemcy zamienili go na szwalnię. Do młyna tego gestapowcy zwozili wszystką odzież, a zatrudnione tam Żydówki młode w grupie około 40 osób prał)' tę odzież i wyciągały zaszyte pieniądze względnie klejnoty. W miesiącu grudniu 1942 r. gestapowcy przypędzili tę grupę Żydówek na dziedziniec (więzienny - przyp. TK), kazali im się rozebrać do naga, odzież spalili, a następnie wężem z samochodu pożarniczego zlali wodą. Na dworze była temperatura minus 15 stopni. Przed zmrokiem po raz drugi polali je wodą. Przy akcji tej był cały sztab gestapowców na czele z Krugerem, byli również Schott i Brandt. W nocy padał śnieg i rano zauważyłem, że żadna z Żydówek nic żyła. Tam gdzie która leżała na dziedzińcu, widoczny był tylko kopiec śniegu. Okno mojej celi było zamarznięte i przez wychuchane oczko" oglądałem tą zbrodnię.
Jednym z ważnych świadków był volksdeutsch-esesowiec, Tadeusz Romuald H., który pracował w Wachmannschaffcie, czyli swego rodzaju izbie przyjęć stanisławowskiego Gestapo; po wojnie rozpoznany, skazany na karę śmierci, lecz w końcu ułaskawiony. Podczas swego procesu szeroko opisywał bestialstwa Hansa Krugera, braci Johanna i Wilhelma Mauerów oraz innych funkcjonariuszy tamtejszej policji politycznej. W jednym ze swych zeznań przedstawił topografię głównego gmachu Gestapo przy ul. Bilińskiego, liczącego pięć kondygnacji. Po wyzwoleniu w archiwach stanisławowskiego Gestapo, którego hitlerowcy nie zdołali dokładnie zniszczyć, znaleziono dziesiątki protokołów z jednoosobowych rozpraw sądów specjalnych. Bracia Kossowscy, wówczas młodzi ludzie, mieszkali w dzielnicy, w której mieściło się Gestapo oraz więzienie. Późniejszy pułkownik Jan Kossowski, zamieszkały po wojnie w Warszawie, na własne oczy widział, jak Willi Mauer aresztował dwóch jego dobrych znajomych: Jana Rudziaka i Czesława Popielą, którzy później zostali rozstrzelani. Natomiast jego brat, dr Feliks Kossowski, który repatriował się po wojnie do Leszna, widywał jak z Gestapo wyjeżdżały samochody z więźniami, a za nimi w odkrytym samochodzie Kruger i bracia Mauerowie. … W dniu 11 listopada 1941 roku w Stanisławowie -zeznawał płk fan Kossowski przed Okręgową Komisją Badania Zbrodni Hitlerowskich - w rocznice odzyskania niepodległości Polski po i wojnie światowej, młodzież polska na pomniku legionistów, znajdującym się na starym cmentarzu w Stanisławowie, wywiesiła flagę polską. W odwet za to w kilka dni później Gestapo i Sipo dokonały masowych aresztowań młodzieży polskiej. Po kilku tygodniach około połowa osób spośród nich powróciła skatowana, do domów, a pozostali zostali w bestialski sposób zamordowani. Głównymi inicjatorami i organizatorami aresztowań byli Johann i Willi Mauerowie, którzy także osobiście mordowali aresztowanych…
Jednym z zatrzymanych w tej akcji był brat Jana - Feliks Kossowski.
Akcja rozpoczęła się dopiero po pewnym czasie, wówczas gdy o wspomnianym fakcie doniósł Niemcom Włodzimierz Marynicz, którego znam osobiście jako kolegę szkolnego. Wiadomym mi jest, że przebywa on obecnie w Wiedniu, gdzie zajmuje się kolportażem prasy. W akcji lej uczestniczył Kreishauptman dr Albrecht, który osobiście mnie zatrzymał. Trzymano nas prawie przez jedną dobę na podwórzu z rękoma podniesionymi, a kto się poruszył, to został pobity. Ja np. zostałem pobity przez gestapowca nazwiskiem Mathias. Przy tym byli również Mauerowie i Kruger. Oni leż bili, żądając, by wystąpili ci, którzy byli lam obecni. Następnie przy pro wadze no Żyda, o którym Niemcy mówili, że był świadkiem manifestacji na cmentarzu. Zbito go tak, że miał twarz zmasakrowaną, a następnie prowadzono przed zatrzymanymi, Przy każdym szturchańcu Żyd wskazywał osobę, która musiała wystąpić z szeregu. Wówczas na miejscu, w obecności wszystkich zatrzymanych, zabito około 50 osób. Zabijali Kruger i Mauerowie strzałami z pistoletu. Około 100 osób wywieziono razem z trupami do Pawełcza.
Więźniarka Maria Madej z domu Jaworska:
Dnia 25 lutego 1943 w Stanisławowie zostałam aresztowana przez Willi Mauera. Na Gestapo przy ul. Bilińskiego Mauer groził mi karą śmierci oraz bił bykowcem po twarzy, po plecach, po głowic, żądając wydania współpracowników z organizacji "Szarych Szeregów". Raz tak silnie uderzył mnie rączką od bykowca w ucho, że przez kilka tygodni nie słyszałam na nie. Pewnego razu podczas przesłuchania okno na II piętrze było otwarte i gdy zerwał się, aby mnie uderzyć, zrobiłam ruch w kierunku okna. Wtedy zawołał gestapowca z psem, który mnie powalił, po czym chwycił zębami za łydkę prawej nogi, tak że popękały mi naczynia krwionośne i przez kilka lat nie mogłam chodzić (…) Gdy wywieziono nas do Lwowa, więcej go nie widziałam, aż po pewnym czasie spotkałam go w Majdanku, przed wywiezieniem do obozu w Ravensbriick.
Orientacyjne miejsce zbrodni było znane ju w 1941 r. Aleksander Tracz pisał ze Szczecina:
Chciałbym dołączyć swoje wspomnienia w tej sprawie, ponieważ moja rodzina była z nią związana. W tym lesie została zamordowana matka mojej żony Aniela Sokalnicka, która była nauczycielką szkoły we wspominanej przez redaktora Kamińskiego dzielnicy Majzle.
Kliknij aby powiekszyć
Grono profesorskie
Aresztowanie nastąpiło jak winnych przypadkach obok nas mieszkał prof. Gatnikiewicz i został aresztowany razem z moją przyszłą teściową. Kilkakrotnie z jej córką Janiną (późniejszą moją żoną) chodziliśmy do więzieni przy Bilińskiego, gdzie podawaliśmy paczkę z żywności i odzieżą. Paczki były przyjmowane. W dwa lub trzy dni później, idąc ulicą Halicką, zobaczyłem konwój samochodowy. Na przedzie jechał odkryty samochód z gestapowcami, wśród których zauważyłem Mauera (lego niższego, bo było dwóch braci), dalej jechało kilka samochodów ciężarowych, które nakryte były plandekami. W czasie jazdy zauważyłem, że plande na jednym z wozów lekko się uniosła, lecz ukraiński policjant, siedzący na budce szoferskiej, uderzył kolbą karabinu w podnoszącą się pod plandeką głowę, Po powrocie do domu opowiedziałem, to zdarzenie córce pani Anieli Sokolnickiej. Na drugi dzień, ponieważ już w mieście rozeszła się pogłoska o mordowaniu aresztowanych, moja przyszła żona wsiadła na rower i pojechała w kierunku Czarnego Lasu. Po powrocie opowiedziała, że widziała świeżo zasypane pros to kąty jam. Przeszukując świeżą ziemię znalazła medalik z Matką Boską Częstochowską oraz chusteczkę do nosa haftowaną koronką. Już w tym momencie dawało to dużo do myślenia. Niedługo potem Janina usłyszała warkot samochodów, więc czym prędzej uciekła w las. Była już daleko, gdy usłyszała strzały. Znalezione pamiątki, fakt, że widziałem konwój z ludźmi pod plandekami oraz to, co wdziała i słyszała moja przyszła żona, już w połowie sierpnia potwierdziły, iż mordowanie aresztowanych Polaków - nauczycieli i innych przedstawicieli stanisławowskiej inteligencji - jest bolesną prawdą.
Ta cząstka Stanisławowskiej Ziemi stała się uosobieniem zbrodni i zła.
Znicz
Oglądając tę stronę zatrzymaj się! Poprzez chwilę zadumy i kontemplacji nad Tym Miejscem złóż hołd spoczywającym Tu Wiecznym Snem – Naszej Polskiej Inteligencji, którzy w tym lesie ponieśli okrutną, haniebną i męczeńską śmierć. Niech Bóg w Niebiesiech uwieńczy ich Boską nagrodą.

LISTA OFIAR

SZKOLNICTWO POWSZECHNE

KIEROWNICY SZKÓŁ
1. Dubas Julian 2. Gadzińska Eleonora 3. Gatnikiewicz Wiktor 4. Ilczyszyn Aleksander 5. Misiołkówna Maria 6. Pilawski Teodor
NAUCZYCIELE
7. Babczyszynowa Anna 8. Białous Franciszek 9. Bieńkowska Maria 10. Bryczkowaki Tadeusz 11. Bryś Stefan 12. Chudiowa Marta 13. Czerny Maria 14. Dubas Julian 15. Dubasowa Stefania 16. Dubicka Albina 17. Doller Wiktor // Korekty dokonała redakcja w oparciu o dane nadeslane 18. Dollerowa Wiktoria // przez syna pomordowanych Pana dr Adama Dolera 19. Filipska Stanisława 20. Furman Kazimierz 21. Garbarczykówna Józefa 22. Gorzkowska Helena 23. Haczko Kajetan 24. Hanusz Adam 25. Hanuszowa Józefa 26. Hanuszówna Kazimiera 27. Hołyńska Maria 28. Hubicka Janina lub Helena 29. Ilczyszynowa Maria
Kliknij aby powiekszyć
+
30. Jaroszowa Stanisława lub Stefania 31. Jaworska Janina 32. Kaczmarczykówna Krystyna 33. Karasiowa Stefania 34. Kawalcówna Stefania 35. Kazimierska Kazimiera 36. Kędlarska Krystyna 37. Kujbida Józef 38. Kuzyszynówna Antonina 39. Latocha Jadwiga 40. Lewicka Stanisława 41. Majkut Tadeusz 42. Majkutowa Helena 43. Markiewiczowa Emilia 44. Mączka Roman 45. Misiołkówna Marta 46. Nikosiewiczowa Apolonia 47. Palestrówna Natalia 48. Perucki Józef 49. Pilawski Teodor
Kliknij aby powiekszyć
+
50. Popowiczowa Jadwiga 51. Radwanowa Modesta 52. Radwany Piotr 53. Sawicka Zoila 54. Sokolnicka Aniela 55. Sowówna Romana 57. Stefanowowa Maria 58. Stefańska Janina - emerytka 59. Swaczyńska Anna 60. Schusselowa Felicja 61. Urbańska Janina 62. Wieliczkowa Antonina 63. Wiktorczykowa Albina 64. Zarycka Halina 65. Zelmanowiczowa Olga 66. Żurawska Czesława
NAUCZYCIELE ze SZKÓŁ POZA STANISŁAWOWEM
67. Babij Leon 68. Bańkowska Janina (Tyśmienica) 69. Bańkowski, imię nieznane, mąż Janiny (Tyśmienica)
Kliknij aby powiekszyć
+
70. Barta Franciszek (Opryszowce) 71. Bogucki Józef (Halicz) 73. Chirowska Maria (Tyśmienica) 74. Dziedziniewicz Mieczysław (Tyśmienica) 75. Jędrzejowska Stanisława (Tłumacz) 76. Kokówna Karolina (Tyśmienica) 77. Lauruk Stanisław (Tyśmienica) 78. Malag Józef (Tyśmienica) 79. Moczydłowska Stanisława (Drohormirczany) 80. Rzemieniecki Władysław (Knihinin) 81. Statkiewiczowa Aniela (Tyśmienica) 82. Studziński Ferdynand (Odaje) 83. Wajda Stanisław (Tyśmienica) 84. Wołyński Adolf (Wołczyniec) 85. Wysocka Helena (Tyśmienica) 86. Ziomkowa Jadwiga (Tyśmienica)

SZKOLNICTWO ŚREDNIE OGÓLNOKSZTAŁCĄCE i ZAWODOWE

I GIMNAZJUM i LICEUM
1. Jun Franciszek – dyrektor 2. Buchowski Leon – przyrodnik 3. Reszel Maksymilian – germanista 4. Isakiewicz Kajetan – filolog 5. Jordan Aleksander – polonista 6. Karsznic Antoni – rysunki 7. Sawicki Franciszek – geograf 8. Telichowski Stanisław – matematyk i przyrodnik 9. ks. Dr Tokarski Julian – katecheta 10. Waligóra Kazimierz – fizyk
Kliknij aby powiekszyć
+
II GIMNAZJUM i LICEUM
11. Umański Stanisław – dyrektor, filolog 12. Chudio Maksymilian – historyk 13. Dąbrowski Witold – matematyk 14. Halpern Henryka – romanistka 15. Jakubiec Wawrzyniec – filolog klas 16. Kanarski Henryk – historyk 17. Majgier Józef ur. 1906r. - polonista. 18. Rotter Alojzy – matematyk 19. Scherman Anatol – germanista 20. Stamper Ignacy – romanista i germanista
III GIMNAZJUM i LICEUM
21. Piskozub Władysław - dyrektor 22. Jacyk Roman - geograf 23. Jawecki Radosław - matematyk 24. Łuczyński Władysław - rysunki 25. Rosenbaum Maksymilian - germanista
Kliknij aby powiekszyć
+
IV GIMNAZJUM i LICEUM
26. Antoszewska Stanisława - fizyk 27. Planer Emil - germanista 28. Rogozińska Janina - wychowanie fizyczne 29. Skwarczyńska Kazimiera - zajęcia praktyczne 30. Szczepanowski Stanisław - filolog
V GIMNAZJUM i LICEUM z ukraińskim językiem nauczania
31. Drozd Józef- polonista 32. dr Folger Marcin - germanista 33. Kopyta Stanisław - historyk 34. Płaczek Marian - polonista
PRYWATNE GIMNAZJUM i LICEUM ss. URSZULANEK
35. Brzozówna Stanisława - matematyk 36. s. Barg Leotlyna 37. Heyzmanówna Władysława - romanistka 38. Kuźniarówna - imię nieznane 39. Tyberska Czesława - historyk 40. Zającówna Zofia – romanistka
PRYWATNE GIMNAZJUM i LICEUM IM. E. ORZESZKOWEJ
41. Burghardt Wincenta 42. Kropiwnicka Kamila - historyk 43. Mażewska Helena - biolog 44. Moldauer Irena - germanistka 45. Rubinowa Jadwiga - filolog klas
Kliknij aby powiekszyć
+
LICEA PEDAGOGICZNE MĘSKIE i ŻEŃSKIE
46. Drabik Władysław – dyrektor Liceum Męskiego, polonista 47. Bagier Władysław – przedmioty pedagogiczne 48. Czaprażanka Stanisława – wychowanie fizyczne 49. Kamiński Włodzimierz – fizyk i matematyk 50. Sowiński Stanisław 51. Stefanów Marian – dyrektor Liceum Żeńskiego 52. Szafrański Franciszek 53. Szczepanowska Kamila – historyk
Gimnazjum Kupieckie
54. Akerman Jerzy 55. Barg Klemens
Emeryci
56. Firganek Kazimierz – były dyrektor gimnazjum
UCZNIOWIE i ABSOLWENCI SZKÓŁ ŚREDNICH
1. Car Antoni 2. Ganger Ryszard 3. Grzymalanka Barbara 4. Hollender Kazimierz 5. Iwanicki Zygmunt 6. ]eż Bolesław 7. Kusiba Zygmunt 8. Kramarczykówna Nela 9. Krańska Krystyna
Kliknij aby powiekszyć
+
10. Kraska Stanisław 11. Krzemiński Zbigniew 12. Kwialkowski Antoni 13. Litwora, imię nieznane 14. Łukowicz Ryszard 15. Malszygrosz Roman - st.ud. prawa 16. Malszygrosz Stefan - stud. prawa 17. Mazan, imię nieznane 18. Nitka Adam 19. Piotrowicz Adam 20. Procyk Rajmund Zbigniew 21. Przybyłko Czesław 22. Przybyłkówna, imię nieznane 23. Stańska Barbara 24. Szamocka Lnnka Helena 25. Szymański, imię nieznane 27. Topolnicki Leopold 28. Szczerski Mieczysław 26. Żurawska Bożena

OFIARY SPOZA SZKOLNICTWA SPOŚRÓD MIESZKAŃCÓW 
STANISŁAWOWA i OKOLIC

KSIĘŻA i OSOBY ZAKONNE
1. ks. Bosak Marian - proboszcz z Mariampola 2. ks. Drzywiecki, imię nieznane (parafia Rybło k. Rohatynia) 3. ks. mjr Fedorowicz - kapelan WP 4. s. Kratochwil Maria Antonina (Mikuliczyn) 5. Mróz Bolesław (Mariampol) 6. Sarna Władysław (Mariampol) 7. ks. Peciak Ludwik, zginął w Majdanku 8. ks. Smaczniak Józef (Nadwórna) 9. ks. Tabaczkowski, imię nieznane (z Tłumacza), zginął w wiezieniu 10. ks. Wójcik, imię nieznane (św. Stanisław k. Halicza) 11. ks. mjr Ziółkowski - kapelan WP
Kliknij aby powiekszyć
+
MŁODZIEŻ
1. Białkowski Mieczysław (Tyśmienica) 2. Burmiński Władysław - uczeń, 17 lat 3. Chrymowicz Stanisław - harcmistrz 4. Furmankiewicz Leszek - żołnierz AK, zginął we Lwowie 5. Jakimów Jan - uczeń 6. Jakimów Władysław - uczeń 7. Lewicki Józef - harcerz 8. Litwora, imię nieznane {Tyśmienica) 9-11. Trzej bracia Litońscy 12. Maziarek - harcerz 13. Muzyka Józefa - uczennica IV Gimnazjum, harcerka 14. Pietrzakówna Janina - harcerka 15. Reinoch Rudolf- harcmistrz 16. Sobolewski Arnold - uczeń, 17 lat 17. Zając Zbigniew - uczeń, 16 lat 18. Zalewski Władysław
DOROŚLI - RÓŻNE ŚRODOWISKA i ZAWODY
1. Dr Amajzen Wilhelm 2. Bednar Antoni – krawiec 3. Brodman Franciszek - prac. PKP 4. Brucha Franciszek, zginął na Majdanku 5. Chmiel Feliks - prac. Urzędu Skarbowego 6. Chmielewski Mikołaj - prac. PKP 7. Chudzikiewicz Piotr - prac. PKP 8. Czajkowska Stefania - siostra drą St. Kurysia 9. Czajkowski Antoni - inż. kopalni w Bitkowie 10. Dąbrowska Olimpia - żona dra Leonarda (w ciąży) 11. Dąbrowski Leonard - lekarz 12. Denenfeld Bolesław - urzędnik PKP 13. Drzywicki Józef - dyr. Banku Gospod. Krajowego 14. Dubicki Ludwik - prac. Zarządu Miejskiego 15. Duzinkiewicz Jan - elektromonter 16. Fabirowski Władysław - murarz 17. Frankowski, imię nieznane, zginął w obozie koncentracyjnym 18. Gembarowski Władysław - kupiec 19. Gonek Seweryn - inżynier
Kliknij aby powiekszyć
+
20. Gonek Stanisław - inżynier 21. Gonek Tadeusz - blacharz 22. Gorzkowski Antoni - mąż nauczycielki Heleny 23. Grabowska Anna, zmarła w Ravensbruck 24. Grajewski Ignacy 25. Grajewski Władysław 26-27. Grylowie, imiona nieznane, ojciec dorożkarz i syn 28. Gustek Wojciech z Eroszniowa 29. dr Gutt Jan – lekarz 30. Haczko Tadeusz – prac. Urzędu Pocztowego 31. dr Hickiewicz Adam – lekarz 32. Hoszowska, imię nieznane 33. Ilnicki, imię nieznane – kaflarz 34. Jagi Marian, zamordowany przez UPA 35. Jagusz Mikołaj – mgr praw, prac. Urzędu Wojewódzkiego, zginął w obozie w Majdanku 36. Jaworska Izabella 37-39. Jeżowie, imiona nieznane – mąż, żona i matka 40-41. Kaługowiec, imiona nieznane – maszynista i jego żona 42. Kasprzycka Zofia 43-44. jej córka i zięć, nazwiska i imiona nieznane 45. Kasztelewicz Tadeusz – inżynier 46. mgr Kędzierski, imię nieznane – prac. Urzędu Skarbowego 47. dr Kikiewicz Bolesław – inwalida 48. Klein Ludwik – b. Powstaniec śląski 49. Klimczak Albin – prac. Zarządu Miasta
Kliknij aby powiekszyć
+
50. Klimkiewicz Aleksander – adwokat 51. dr Józef Kochaj1– lekarz 52. Kochański Leon – prac. Urzędu Wojewódzkiego 53. Kolankowski, imię nieznane 54. Korytowski, imię nieznane 55. Korytowski Henryk – szewc 56. Kowacz Jan – porucznik WP 57. Kramarczyk Mikołaj – cukiernik 58. Krzymiński, imię nieznane 59. Krzywicka, imię nieznane – żona lekarza 60. Kukurewicz Jerzy – mgr praw, notariusz 61. Kud Stanisław – prywatne przedsięb. transportowe 62. Kuzio Marian – inż., prac. PKP 63. Leszczyński Władysław - murarz 64. Lewicki Adam - inż., prac. Zarządu Miasta 65. Lewicki Maksymilian - prac. Zarządu Miasta 66. Łoziński, imię nieznane 67. Łozowy Adam 68. Łozowy Bogdan 69. Maciejko Franciszek - prac. PKP 70. Makulski, imię nieznane 71. Malarski Marian - prac. PKP 72. Małaszyński Bolesław - kapitan WP 73. Martynik, imię nieznane - kierowca 74. Menderer Władysław - prac. PKP 75. dr Mihułowicz Włodzimierz - prac. Urzędu Wojewódzkiego 76. Miśkiewicz, imię nieznane 77. dr mcd. Morvay Ludwik (Tyśmienica) 79. Niemczewski Erazm - lekarz 80. Nowak Danuta - z d. Ziarkiewicz, żona oficera WP 81. Orzechowski, imię nieznane -prac. Urzędu Skarbowego 82. Pawłowicz Jan - budowniczy, zmarł po powrocie z więzienia 83. Pawłowicz Kazimierz - prac. PKP 84. Pawłowicz Stefan - budowniczy 85. Perczyński Andrzej - prac. Urzędu Skarbowego 86. Petelenz Ferdynand - inżynier 87. Plackowski, imię nieznane - naczelnik II Urzędu Skarbowego 88. Platonoff Eleonora - żona oficera WP 89. Popiel Czesław - urzędnik 90. Popiel Mieczysław - prac. PKP 91. Pozowski Marian - introligator, właściciel pracowni artystycznej 92. Prus Ludwik - prac. PKP 93. Przybyłkowa, imię nieznane, z d. Janicka 94. Puchalski Antoni - prac. Urzędu Wojewódzkiego 95. dr Raczyński Andrzej – lekarz 96. Rak Kazimierz (Broszniów) 97. Rech Rudolf - b. powstaniec śląski 98. Rogalski Andrzej – murarz 99. Rojewski, imię nieznane - podchorąży WP 100. mgr Rolski Tadeusz - prac, PKP 101. Roszkiewicz Franciszek – stolarz 102. Rudziak Jan - prac. PKP 103. Rybak Franciszek - prac. PKP 104. Siegel Stanisław lub Eugeniusz - oficer WP, rozstrzelany we Lwowie 105. Sipiora Stefan – cieśla 106. Sitarska Maria 107. Skętowska lub Skrętkiewicz, imię nieznane 108. Skotnicki Sianisiaw - prac. Urzędu Wojewódzkiego 109. Słowik Franciszek - prac. Zarządu Miasta 110. Stadler Alfred - dyrygent, roztrz, we Lwowie 111. Stafiński Jan - przemysłowiec 112. Stańkowska, imię nieznane - żona oficera WP 113. Stańska - żona Henryka 114. Stański Henryk - prac, Ubezpieczalni Społecznej 115. Stefanicka Janina - prac. Urzędu Skarbowego 116. Stefański Józef – urzędnik 117. Stajowski Władysław - prac. gazowni 118. Strycharczyk Eugeniusz - inż., prac. PKP 119. Szwajser lub Szwajcer Adam – kupiec 120. Szyntak Józef (Broszniów) 121. Śliwa, imię nieznane 122. Świerzewski Stanisław - dyrektor Funduszu Pracy 123. Świerzewska - żona Stanisława 124. Tarkiewicz Marian 125. Tarnawski Kazimierz lub Tadeusz 126. Torusiewiczowa, imię nieznane 127. Wagnerowa, imię nieznane 128. Wajda Ludwik lub Ludomir - prawnik 129. Watenberg, imię nieznane - b. powstaniec śląski 130. Wasylewski lub Wasilewski, imię nieznane - mgr urzędnik 131. Witoszyńska, imię nieznane - urzędniczka 132. Witwicki Tadeusz - sierżant WP 133. Wojciechowski Stanisław 134. Wolska, imię nieznane 135. Wyszyńska Stefania - prac. Urzędu Skarbowego 136. Zając Karol - murarz 137. Zatorski Antoni 138. Zięba Piotr - prac. PKP 139. Ziobrowski Leon - dyrektor MKO 140. Ziobrowski Zdzisław Teodor, rozstrzelany we Lwowie 141. Kamiński Kazimierz, zabity we Lwowie

GRUPY i POJEDYNCZE OFIARY ZIDENTYFIKOWANE

  1. Z pięcioosobowej grupy ZWZ-AK rozstrzelanej młodzieży znane są trzy osoby: Chrymowicz Stanisław, Rajnoch Rudolf i Lewicki Józef. Brak danych dwóch pozostałych ofiar. Dane Lewickiego nie są pewne. Inne źródła podają, że nazywał się Franciszek Litwicki.
  2. Za wywieszenie w dniu 11 listopada 1941 r. na grobach legionistów na cmentarzu stanisławowskim biało-czerwonej flagi rozstrzelano około 50 osób (w tym 30 uczniów) i wiele skatowano. Około 100 osób rozstrzelano wówczas w Czarnym Lesie pod Pawełczem. Brak szczegółowych wykazów.
  3. 31 grudnia 1941 roku na dziedzińcu wiezienia w Stanisławo wie rozstrzelano 25 osób (głównie kobiety), w tym ich przywódczynie o pseudonimie „Lidia". Brak wykazu i bliższych danych.
  4. Jesienią 1942 r. na boisku „Sokoła" w Stanisławowie Niemcy rozstrzelali 14 chłopców z jednej klasy i mężczyznę (dentystę) - wszyscy z Kałusza. Brak jakichkolwiek danych dotyczących osób i przyczyn egzekucji.
  5. W 1942 r. Niemcy rozstrzelali 15 osób za próbę przejścia rumuńskiej granicy. Brak jakichkolwiek dalszych danych.
  6. 2 lutego 1943 roku na ulicy Ormiańskiej we Lwowie Niemcy rozstrzelali l0 Polaków ze Stanisławowa. Znane są nazwiska: Zdzisława Teodora Ziobrowskiego, Alfreda Stadlera, Kazimierza Kamińskiego i Eugeniusza Sięgala. Nazwiska pozostałych są nieznane; wiadomo tylko, że jednym z nich był dyżurny ruchu z Delatyna.
  7. W 1943 roku po łapance rozstrzelano pewną liczbę osób, głównie młodzieży ze Stanisławowa, Brak jakichkolwiek danych na temat rozstrzelanych i przyczyn egzekucji.
  8. W marcu 1944 r. rozstrzelano kilka osób w Pasażu przy ul. Kazimierzowskiej w Stanisławowie. Brak danych o rozstrzelanych i przyczynach egzekucji.
  9. Znany jest przypadek zamordowania przez Niemców, w nieokreślonym czasie, grupy osób z Halicza, w tym nauczyciela gimnazjalnego, jego rodziców oraz rodziny malarza.
Czarny las
"Płacz Czarnego Lasu" Czarny Lesie, drzewa twoje szumią rozpaczą wojennych dni stracenia. Ziemię masz żyzną, przesiąkniętą krwią, pomordowanych ofiar polskiej, inteligencji naszego Stanisławowa. Potomkowie kresowych Polaków nie pozwólcie jeszcze zamordować o profesorach i nauczycielach wspomnienia. Nie dajcie pokoleniom wymazać z pamięci tamtych dni ludzkiego cierpienia. Szli na rzeź z patriotyczną do Polski miłością. Gałęzie drzew łkając w poszumie liści o tragedii tamtych chwil smutnie śpiewają. Kołyszące się na wietrze ramiona leśne łkają wspomnieniem okrutnej kaźni. Przenikają serca tych, którzy przy dołach na polanie pod krzyżem klękają. To żyjący, co matki, ojców, dziadów i nauczycieli z wielką czcią w sercach wspominają. Ich strumienie łez na beton krzyży spływają, Wy potomkowie naszego Stanisławowa, nie dajcie zbezcześcić szlachetnych słów BÓG, HONOR, OJCZYZNA! Wypowiadanych poprzez bohaterską postawę rozstrzeliwanych, synów i córy Rewery Grodu. Nie zapomnij Kresowiaku, gdziekolwiek jesteś, złożyć w modlitwie hołd, tym, co zginęli, bestialsko w Czarnym Lesie zabijani. Niech spoczywają w Spokoju Wiecznym! Cześć Ich Pamięci! Są Wielcy! Niezapomniani! Basia 2006-07-31
" z czcią wielką" Nieśmiało w słońcu migoczą liście drzew, w poszumie Czarnego Lasu. Zaiste piękny to widok. Lecz one zawstydzone, bo błyszczą na tle krzyży, co na mogile Polaków tej wspólnej postawione. Smutno jest tym, co w rocznicę tam przyklęknąć nie mogą. Życia ich zawiłe, pogmatwane drogi im w tym dzisiaj nie pomogą. Póki słońce nie stopi krzyży betonu, ich serca trwać będą w miłości z czcią oddając pokłon, duszom przejrzystym jak wiatr. Duszom unoszącym się w podzięce nad głowami żyjących, co dziś upamiętnili dni minionej męki, z grobu swojego umysłu modlitwą. Widzą i słyszą wszystko, tęsknią i płaczą bez łez, bo tak wzruszająco są blisko wołając bez głosu i słysząc bezgłośnie. Chociaż rozrzuceni po świecie, Ci, co tam być nie mogą, jak w jednym szeregu stają, z okrzykiem głośnym w sercu NA WIEKI CZEŚĆ POLEGŁYCH PAMIĘCI! 2006-08-11 Basia
Do góry
Wstecz
S. Główna
Copyright © 2004-2007 Stanislawow.net - Wszystkie prawa zastrzeżone
Kontakt
2364899 odwiedzin od 5 stycznia 2004 roku
Google Search

WWW stanislawow.net