Stefania Skwarczyńska

Profesor Stefania Skwarczyńska pierwsza dama polskiej teatrologii z domu Strzelbicka urodziła się 17 listopada 1902 roku w Kamionce Strumiłłowej w pobliżu Lwowa, w rodzinie ziemiańskiej.

Była najstarszą z czworga rodzeństwa. Ojciec Mieczysław Strzelbicki był starostą w Kamionce Strumiłłowej. Matka Maria pochodziła ze Ściborów - Rylskich. Po śmierci mamy w 1908 roku ojciec przeniósł się do Nowego Sącza obejmując Urząd Starosty. Tam Stefania uczęszczała do klasycznego Gimnazjum Żeńskiego. Kiedy wybuchła pierwsza wojna światowa ojciec ewakuował rodzinę do Austrii, sam pozostał w Nowym Sączu, dokąd dzieci wróciły 1915 roku.

Z chwilą przejścia w 1918 r. Strzelbickiego na emeryturę rodzina przenosi się do Dąbrówki Polskiej k. Sanoka. Tam pani Stefania kontynuuje naukę w Gimnazjum, aż do uzyskania matury w 1921r. Tegoż roku rozpoczyna studia na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza we Lwowie. Pod opieką profesorów J. Kleinera, W. Bruchnalskiego, E. Porębowicza, Z. Czernego, J. Kasprowicza i T. Lehr - Sławińskiego, studiując polonistykę.

Pokochała Lwów i Kresy, miejsca najbliższe jej sercu. W tym czasie poznaje we Lwowie kapitana artylerii konnej Tadeusza Skwarczyńskiego, który w październiku 1921 roku zostaje przeniesiony do nowo-utworzonego 11 Karpackiego Pułku Artylerii Lekkiej w Stanisławowie, wchodzącego w skład 6 grupy artylerii Lwów.

W następnym roku zawiera z nim związek małżeński i osiedlają się w Stanisławowie. Otrzymuje posadę nauczycielki języka polskiego i francuskiego, między innymi w Gimnazjum i Liceum prowadzonym przez siostry Urszulanki, przy ulicy Kamińskiego. Języka francuskiego uczy również, w Gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej. Nawiązuje serdeczny kontakt z rodziną Chowańcow i Jasielskich podejmując współpracę z ich wydawnictwami, a zwłaszcza z "Kurierem Stanisławowskim".

W roku 1925 uzyskała stopień doktora filozofii na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza. Pasją jej od dziecka był teatr, poznała dyrektora, zaprzyjaźniła się z artystami i pisała między innymi stałe recenzje teatralne. Wśród szerokiego grona przyjaciół państwa Skwarczyńskich był legionista wierny piłsudczyk kpt. Zygmunt Krajewski. W tym Grodzie pani Stefania poznała pana Hrabca późniejszego profesora na Uniwersytecie Łódzkim, z którym łączyła ją wspólna praca i wielka przyjaźń. Pobyt państwa Skwarczyńskich w Stanisławowie nie był długi. Kapitan Skwarczyński w roku 1924 został powołany na roczne Studium Wojskowe w Warszawie. W roku 1927 pani Stefania opuściła Stanisławów.

Po jakimś czasie związała się z Łodzią i tam zaangażowała się w tworzenie łódzkiego środowiska polonistycznego. Była profesorem Uniwersytetu Łódzkiego w latach 1945-1972 oraz członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk. Zapamiętana jako wybitny teatrolog i pierwszy w Polsce docent w zakresie teorii literatury, szczególnie genologii literackiej. Założycielka i długoletnia redaktor międzynarodowego czasopisma "Zagadnienia rodzajów literackich". Zmarła w 1988 roku.

Przedstawiłem bardzo krótki rys biograficzny pani profesor Stefanii Skwarczyńskiej, aby podkreślić, że Jej pobyt, praca oraz intelektualne i twórcze zaangażowanie w Stanisławowie, pozostawiły bogaty i trwały ślad w historii naszego Grodu Rewery.