Towarzystwo Katolicko-Narodowe p.w. św. Józefa

Przed pierwszą wojną światową działało w Stanisławowie Towarzystwo Katolicko-Narodowe pod wezwaniem św. Józefa.

Zostało ono powołane przez „Bractwo św. Józefa i szczęśliwej śmierci”, które w dniu 1 grudnia 1901 roku w gmachu „Sokoła” zebrało się około 500 mężczyzn i utworzyli Towarzystwo Katolicko-Narodowe pod wezwaniem św. Józefa, które oficjalnie swoją działalność rozpoczęło z początkiem 1902 roku.

Założycielem tej organizacji był Stanisław Horoszkiewicz dyrektor Banku Mieszczańskiego. W roku 1911 był szefem Towarzystwa Budowlanego, założycielem cegielni w Mykietyńcach, oraz fabryki kafli i dachówek.

Dość szybko utworzyli struktury organizacyjne. Powołali Radę Nadzorczą w skład której wchodzili: Cukrowicz Franciszek, Ciężyński Edmund, Drabicki Józef, Franta Jan, Kaderżabka Karol, Lasek Walenty, Rajkowski Mikołaj, Rarogiewicz Wincenty, Reszytarski Grzegorz, Saloni Aleksander. Kasjerem został Hilczer Władysław.

Towarzystwo rozrastało się w szybkim tempie i już w roku 1903 liczyło 1000 członków. Można powiedzieć, że byli wówczas największym Towarzystwem w Stanisławowie.

Zakupili realność przy ulicy Romanowskiego 19 gdzie wybudowali scenę teatralną, później scenę letnią i kręgielnię. Założyli kółko dramatyczne pod kierownictwem Wilhelma Misiewicza, w którym reżyserię prowadził Władysław Kwaśniewski. Przedstawienia dawano od 1909 roku. Powstał duży młodzieżowy chór z orkiestrą. Utworzono Katolicką Kasę Chorych, Kasę zwaną Spółką Oszczędnościowo-Pożyczkową i prężne Kółko Katolickiej Młodzieży, gdzie prowadzili interesujące wykłady z historii polski dla członków Towarzystwa i zaproszonych gości. Wykłady prowadził znany ze swej wiedzy prof. Kmieć. Organizacja ta skupiała członków oddanych pracy dla dobra religii i narodu. Członkowie rekrutowali się przeważnie ze środowisk kolejarskich.

W 1912 roku Towarzystwo św. Józefa założyło kinoteatr „Polonia”.

W 1913 roku ustąpił prezes Towarzystwa St. Horoszkiewicz. Nowym prezesem został Salwach Juliusz, który zajmował to stanowisko do czasu połączenia Towarzystwa Św. Józefa z innymi organizacjami mieszczańskimi.

Wybuch wojny w 1914 roku przerywa działalność Towarzystwa. Po wojnie trzy Towarzystwa: „św. Józefa”, ”Gwiazdy” i „Koła Mieszczan” połączyły się w jedno tzw. „Towarzystwo Zjednoczenia Mieszczan Polskich.”