Stanisławów należy do tych miast, który od początku powstania miał swoją heraldykę. Pierwszy herb Stanisławowa powstał równocześnie z wybudowaniem miasta 1662 roku. Mówi nam o tym nadanie miastu magdeburskie prawo, w którym jest mowa o herbie Stanisławowa.
Król Jan Kazimierz w nadaniu miastu prawa magdeburskiego zatwierdził herb. Oryginał rysunku herbu umieszczony był jako dodatek do królewskiego dyplomu, który dosyć długo znajdował się w stanisławowskim miejskim archiwum, bo aż do 1847 roku.
W tym, bowiem roku oryginał herbu w bliżej nieokreślonych okolicznościach zabrał austriacki starosta Kreik i już nie oddał go miastu. Herb przepadł bezpowrotnie. Co do stanisławowskiego herbu w królewskim przywileju z dnia 14 sierpnia 1663 roku tak oto zapisano: "Oprócz tego, miastu nadaję taki herb: brama z trzema wieżami, a w drzwiach znajduje się znak najdawniejszego rodu szlacheckiego - "Pilawa". Herbu tego macie zawsze używać, macie go na swoich pieczątkach wyciskać na swoich dokumentach zarówno tajnych jak i nie tajnych, jakie będą wydawane przez urzędy tego miasta oraz w sądowych procesach i wyrokach jak również wszystkie pisma mają być pieczętowane, tym rodem potwierdzone". Niewątpliwie w pierwszym herbie widniała forteczna miejska brama z jedną lub dwiema wieżami.
Na szczęście zachowała się kopia tego herbu z 1790 roku, dzięki czemu możemy zobaczyć jak wyglądał pierwowzór herbu. Autor książki "Herby miasta Stanisławowa" Józef Zieliński w swej książce pisze, że artysta, który kopiował oryginał dokładnie nie wytworzył detali w porównaniu z najstarszymi pieczątkami stanisławowskiego magistratu z II połowy XVII stulecia. Stara się on dowieść, że na tej najstarszej pieczątce, która pochodzi z niewiadomego dokumentu widać różnice między oryginałem a kopią. Wieże na pieczątce mają po jednej strzelnicy a pod wieżą wzdłuż muru nad bramą widać tylko sześć okien.
J. Zieliński tłumaczy, że średniowieczne herby miast nie zawsze w swojej symbolice i w swym wykonaniu odpowiadały miejskim pieczątkom magistrackim. Twórcy herbów brali je tylko jako podstawę do tworzenia, zaś resztę symbolicznych znaków dodawali dowolnie. Odnośnie kolorów; to w kopii z 1790 roku, jaka była zrobiona z autentycznego herbu, zatwierdzonego przez króla, wypłowiały barwy. Kopista, więc zamalował szczyt czerwonym kolorem, tło bramy błękitem, a rodowy znak Potockiego - Pilawa namalowaL złotym. Należy wziąć zawsze pod uwagę fakt, że często herb symboliczny, nie był zgodny z magistrackimi pieczęciami.
Herb miasta Stanisławowa w takim wyglądzie, jakim on był w 1663 roku z niewielkimi zmianami symbolicznymi obowiązywał do i połowy XIX wieku. Widoczne to jest z herbu, jaki był wydrukowany w stanisławowskim kalendarzu w roku 1856.
Herb od XIX wieku zmieniał swój wygląd. Herb z lat 60 - 70 XIX stulecia z wyglądu to blaszany trójkąt a w nim podstawowe symbole heraldyczne charakterystyczne dla pierwszych herbów z przełomu XVII i XVIII wieku. Przed i wojną światową herb odpowiadał miejskim pieczęciom magistrackim. Forma stanisławowskiego herbu, jakiego używali przed i wojną światową odpowiada miejskim pieczątkom stanisławowskiego magistratu. Ciekawy wygląd miała najstarsza pieczątka Stanisławowa 1694 roku. Na niej widoczny forteczny mur z trzema wieżami. W otwartej bramie znajduje się rodowy znak - Pilawa. W otoczce napisano słowami: "Sigilium civitatas Stanislavoviensi".
Z końca XVII do XIX wieku podobnymi pieczątkami zatwierdzano różne dokumenty w stanisławowskim magistracie. To potwierdza nam, ujawniona kopia pieczątki stanisławowskiego magistratu z XVIII wieku. Chociaż szczegóły pieczątki w drobnych symbolach zmieniono w stosunku do pierwotnej pieczątki z 1670 roku, to podstawowa jej kompozycja zbiega się z wzorem z poprzedniego czasu. W otwartej bramie jest znak Potockich - Pilawa, a wokół pieczątki napis: "Sigilium expedit magist Stanislav", co oznacza: pieczątka służby magistratu stanisławowskiego. W przybliżeniu pieczątką tą posługiwano się do XIX stulecia. Oprócz tego wyjawić jeszcze można jedną urzędową pieczątkę stanisławowskiego starostwa, która potwierdza dokument z 19 czerwca 1909 roku. Na niej umieszczony jest w centrum tradycjonalny państwowy dwugłowy orzeł z rozpiętymi skrzydłami i na około polskimi i niemieckimi literami napis: "C. K. Starostwo w Stanisławowie, K. K. Bezirkshauptmannschaft in Stanislau".
Opracował: Rajmund Piżanowski
Ostatnie...
